Cursus Vluchtelingenrecht

Opleiding vluchtelingenrecht

Vluchtelingenrecht, ook wel asielrecht genoemd, valt samen met vreemdelingenrecht onder het migratierecht en is het recht om bescherming te zoeken in andere landen tegen bijvoorbeeld vervolging of levensbedreiging in het geboorteland of land van herkomst. Daarnaast kunnen nieuwkomers volgens het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens ook politiek asiel aanvragen. Hier is sprake van wanneer de asielzoeker wordt vervolgd wegens godsdienst, nationaliteit, ras, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde sociale groep.

Om te voorkomen dat een vluchteling buiten de bescherming van de wet valt, heeft een vluchteling diverse rechten en plichten. Het wordt als plicht van eerste wereldlanden gezien om vluchtelingen in ieder geval bij de meest nijpende situaties helpen en de mensen te voorzien van de eerste levensbehoeften: bed, bad en brood.

Vluchtelingenverdrag

In het Vluchtelingenverdrag staat dat alle landen die zijn aangesloten bij dit verdrag, bescherming bieden aan mensen die dit om bepaalde redenen niet in hun eigen land kunnen krijgen. Dit kan verschillende redenen hebben, bijvoorbeeld het lopen van gevaar op vervolging in eigen land wegens godsdienst, nationaliteit, ras, politieke overtuiging of het behoren tot een bepaalde maatschappelijke groep.

In dit verdrag staat ook beschreven wanneer iemand een vluchteling is en wat hun rechten en plichten zijn.

Europees verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM)

Naast het Vluchtelingenverdrag kan iemand in Nederland ook asiel krijgen omdat deze persoon bij terugkeer naar zijn/haar/hen eigen land gevaar loopt op schending van artikel 3 Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Artikel 3 regelt onder andere het verbod op marteling en onmenselijke behandeling. Het terugsturen van personen kan dan in sommige gevallen niet, omdat zij wel het risico lopen hieraan te worden onderworpen bij terugkeer.

Verblijfsvergunningen

De meeste vragen binnen het vluchtelingenrecht gaan over het verkrijgen van een verblijfsvergunning (VVR). Mensen komen naar Nederland vanuit een onveilig land en zij hopen hier een nieuwe start te maken. Daarvoor is het verkrijgen van een verblijfsvergunning wettelijk geregeld en komt niet zomaar iedereen in aanmerking voor een verblijfsvergunning.

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) maakt een belangenafweging. Alle feiten worden afgewogen en hieruit maakt de IND een oordeel op. Wanneer de vergunning wordt afgewezen, kan dit oordeel aangevochten worden. Dit is waar de meeste zaken binnen het vluchtelingenrecht om draaien. Heeft de IND juist geoordeeld?

Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND)

Alle asielaanvragen worden door de IND beoordeeld, waarbij er aparte regels gelden voor alleenstaande minderjarige asielzoekers (een amv). De IND is onderdeel van het Ministerie van Justitie en Veiligheid en voert het vreemdelingenbeleid in Nederland uit. Dat houdt in dat zij alle verblijfsaanvragen van mensen die in Nederland willen wonen of die Nederlander willen worden beoordelen. Degene die een verblijfsvergunning aanvragen zijn vluchtelingen, maar dat kunnen ook mensen zijn die in Nederland willen studeren, werken of hier een gezin willen stichten met iemand die al in Nederland woont. Ook aanvragen van buitenlanders die al lange tijd in Nederland wonen en zich daardoor Nederlander zijn gaan voelen en een Nederlands paspoort willen, worden door de IND behandeld.

Het asielrecht

Het asielrecht, ook wel vluchtelingenrecht genoemd, is een onderdeel van het migratierecht dat specifiek gaat over asielzoekers en mensen die een vluchtelingenstatus hebben.

Het omvat het de wetten, regels en procedures die van toepassing zijn op mensen die asiel aanvragen of bescherming zoeken in Nederland. Asielzoekers hebben het recht op juridische bijstand gedurende de asielprocedure. Dit omvat het recht op een advocaat of juridisch adviseur.

De belangrijkste aspecten van het asielrecht in Nederland, zijn:

• De asielprocedure: het asielrecht regelt de procedure voor het indienen van een asielaanvraag in Nederland. Asielzoekers moeten hun aanvraag indienen bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). De IND beoordeelt de aanvraag en bepaalt of de aanvrager in aanmerking komt voor asiel of andere vormen van bescherming.
• Vluchtelingenstatus: het asielrecht voorziet in de erkenning van personen als vluchtelingen volgens het VN-Vluchtelingenverdrag. Als iemand wordt erkend als vluchteling, heeft hij of zij recht op bescherming in Nederland en kan hij in aanmerking komen voor permanente verblijfsstatus.
• Subsidiërende bescherming: naast een vluchtelingenstatus kan Nederland ook subsidiaire bescherming verlenen aan mensen die ernstig gevaar lopen bij terugkeer naar hun land van herkomst vanwege ernstige mensenrechtenschendingen, zoals marteling, doodstraf of willekeurig geweld.
• Dublin-verordening: Nederland neemt deel aan de Dublin-verordening, die bepaalt welk Europees land verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielaanvraag. Dit wordt bepaald op basis van criteria zoals het eerste land van binnenkomst in de EU.
• Inbewaringstelling: het asielrecht regelt ook de mogelijkheid van de Nederlandse autoriteiten om asielzoekers in bewaring te stellen als zij worden beschouwd als een risico voor de openbare orde of als er gevaar is voor ontduiking van de uitzetting.
• Opvang: Nederland voorziet in de opvang van asielzoekers in speciale asielzoekerscentra (AZC’s) tijdens de asielprocedure.

Nieuwe ontwikkelingen rondom de opvang van vluchtelingen, inburgering en asielprocedures volgen elkaar in hoog tempo op. Wanneer je tijdens jouw werkzaamheden te maken hebt of krijgt met vragen over het migratierecht, is het essentieel dat je op de hoogte bent van actuele wet- en regelgeving, procedures en jurisprudentie, zodat je migranten adequaat kunt begeleiden en adviseren.

Vluchtelingenrecht is continu in beweging. Actuele en brede kennis van het rechtsgebied is dan ook een vereiste wanneer je werkzaam bent binnen dit rechtsgebied.